معدن سرب و روي انگوران

معدن سرب و روي انگوران واقع در شهرستان ماهنشان و در 135 كيلومتري جنوب غربي شهر زنجان واقع شده است.اين معـدن در موقعیت 36درجه و 37 دقیقه شمالی و 47 درجه و 24 دقیقه شرقی  واقع است. نزديكترين روستا به معدن روستاي قلعه جوق با جمعيت 200 نفر و نزديكترين شهر به آن دندي با جمعيت دو هزار نفر مي باشد. راه اصلي دسترسي ( زنجان، دندي، معدن ) داراي مسافتي در حدود 120 كيلومتر است.اختلاف درجه حرارت در شبانه روز و همچنين بين فصول سرد و گرم در محل معدن زياد است. حداقل درجه حرارت ثبت شده در معدن انگوران 22- درجه وحـداكثر آن40+ درجه سانتيگراد بوده است. ميزان بارش ساليانه معدن بطور متوسط 340 ميليمتر گزارش شده است . ميانگين رطوبت در فصل سرد 60 درصد و در فصل گرم 40 درصد اسـت. بطـور كلي فصل هاي بهار و پائيـز در منطقه نسبتاً كـوتاه بوده و گذر فصلهاي زمستان به تابستان و بالعكس نسبتا سريع مي باشد .معدن انگوران در ناحيه اي كوهستاني و در ارتفاع متوسط محلي2950 متري قرار گرفته است.تعداد شاغلين مجتمع معدني انگوران  به طور متوسط  500 نفر مي باشد.میزان ذخایر معدن انگوران در قسمت روباز را هشت میلیون تن و در بخش زیرزمینی چهار میلیون تن روی با عیار بالا است. با احتساب استخراج سالانه يك ميليون تن ماده معدني عمر باقي مانده معدن انگوران 12 سال ديگر تمام مي شود.

معدن "انگوران" ازنظر عيار بالاي فلز محتوي، از معادن نادر در جهان است. تاريخچه معدن انگورانمعدنكاري در معدن انگوران به صدها سال پيش باز مي گردد . زماني كه گالن را استخراج كرده  و براي تهيه لوازم آرايش با روشهاي سنتي فرآوري ميكردند. اما از فعاليتهاي استخراجي اين معدن در گذشته دور نظير ساير معادن ايران اطلاعات چنداني در دست نيست .اولين پروانه بهره برداري معدن انگوران در سال 1301 صادر گرديد ، اما بنا به مقتضیات زمان در همان سال پروانه بهره برداري معدن موقتاً لغو شدو بدين ترتيب فعاليت معدن تا سال 1324 متوقف گرديد. در این سال 1324 اين معـدن از طريق مزايده براي مدت 10 سال به آقاي صفاري واگذار شد ودر ادامه معدن به شركت اتحاد سرب و روي انگوران واگذار شد. با واگذاري معدن به شركت اتحاد سرب و روي انگوران، فعاليتهاي معدنكاري بصورت ابتدائي و غير مكانيزه آغاز گرديد. در تاريخ 28/10/1332 شــركت مزبـور باستنـاد مـاده 35 آئين نـامه معـادن موفـق به اخـذ پروانـه بهره برداري به مدت 15 سال شد . در تاريخ 23/8/1345 شركت اتحاد سرب و روي انگوران، معدن را به شركت سهامي انگوران واگذار كرد. در سال 1348 معدن انگوران در اختيار شركت كالسيمين قرار گرفت. اين شركت بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، در سال 1359، مصادره و ملي اعلام شد. بهرحال شركت كالسيمين تا اوايل سال 1377 از معدن بهره برداري مي كرد.در ابتداي سال 1377 بهره برداري از معدن انگوران به شركت سهامي كل معادن ايران واگذار شد. در اواسط همين سال شركت سهامي كل معادن ايران بهره برداري از معدن را به شركت توسعه معادن روي ايران (سهامي عام) واگذار نمود .در سال 1381 شركت تهيه و توليد مواد معدني ايران ، كه جايگزين شركت كل معادن ايران شده و دارنده پروانه بهره برداري از معدن است ، با برگزاري مزايده ، پيمان استخراج از معدن روباز را به شركت توسعه معادن روي ايران واگذار كرد . تا قبل از اجراي طرح معدنكاري روباز، استخراج از معدن به صورت زيرزميني و به روش كارگاه و پايه نامنظم انجام مي شد. با پيشرفت نسبي عمليات اكتشافي و تعيين ذخيره معدن مقدمات طراحي معدن روباز فراهم آمد و بدين ترتيب اولين طرح روباز معدن كه تا مدتها نيز به عنوان طرح نهايي معدن شناخته ميشد، در سال 1347 توسط آقاي كندي از شركت گلدن اسوشيت Golden Associate تهيه شد. اين طرح برمبناي اطلاعات حاصل از 52 گمانه اكتشافي و رسم مقاطع قائم توسط اين اطلاعات تهيه شده است. پس از شروع استخراج معدن به روش روباز، به طور معمول هرسال يا هرچندسال يك طرح استخراج و باطله برداري ارائه شده است. شكل قرارگيري تيپ هاي مختلف به ترتيبي است كه كانسنگ هاي اكسيدي نزديك به سطح زمين و كانسنگ سولفوري در عميق ترين بخش آن واقع شده است . در بينابين آندو نيز مخلوط هايي از اكسيد و سولفور وجود دارد .چون استخراج تا كنون به روش روباز بوده ، بالطبع از بالاترين قسمت كانسار آغاز شده و فقط بخش هاي اكسيده كانسار و جزء كوچكي از كانسنگ هاي اكسيده را مورد استخراج قرار داده است . با توجه به بازار خوب سولفيدهاي روي و سرب ، همواره چگونگي دستيابي و استحصال كانسنگ سولفوري ، مورد نظر بوده و در چندين مرحله مطالعاتي در اين زمينه انجام شده است و در نهایت شرکت تهیه وتولید مواد معدنی ایران جهت استخراج زون سولفوره اقدام به حفر تونل های اصلی نموده است.  كاربردهاي فلزات سرب و روياز كاربردهاي فلز سرب: استاندارد وزن، ضرب سكه، مجسمه سازي، ديوارهاي ضد آب و آستري سازي، زيور آلات، لنگر سازي و مهرسازي و نيز در قرن بيستم، با ظهور خود رو، مواد شيميايي و صنايع ماشيني، كاربرد سرب بعنوان افزودني نرم كننده سوخت، آلياژ هاي بلبرينگ و لوله كشي، باتري هاي ذخيره كننده و ابزارهاي شيميايي گسترش فراوان يافت. كاربردهاي مدرن اين عنصر شامل اسلحه سازي، توليد شيشه، عايق صدا و محافظ تشعشات در نيروگاه هاي اتمي مي باشد.فلز روي پس از مس و آلومينيوم از مهمترين و پرمصرف ترين فلزات غيرآهني است و به خاطر خواص مطلوب آن در صنايع متعدد مورداستفاده قرار مي گيرد. كاربرد روي، بيشتر گالوانيزه و آلياژهاي مختلف است. به طوري كه مي توان گفت 48 درصد روي توليدي درجهان در صنعت گالوانيزاسيون، 18 درصد در توليد برنج، 15 درصد در توليد آلياژهاي ديگر، 8 درصد در توليد موادشيميايي، 7 درصد در توليد محصولات نيم ساخته و 4 درصد در ساير زمينه ها به مصرف مي رسد. اما ازنظر مصرف نهايي، بررسيها نشان مي دهد كه 48 درصد روي توليدي در صنايع ساختماني، 10 درصد در توليد ماشين آلات و تجهيزات فني، 10 درصد در توليد مصنوعات خانگي، 23 درصد در صنايع اتومبيل سازي و حمل ونقل و 9 درصد در صنايع زيربنايي مورداستفاده قرار مي گيرد.